Καλά νέα: Αποτελεσματικά φάρμακα και υποσχόμενες θεραπείες για τη νόσο Covid-19 | Γιάννης Γορανίτης

Το ράλι για την ανακάλυψη της θεραπείας για τη νόσο Covid-19 συνεχίζεται με φρενήρεις ρυθμούς. Δεκάδες εταιρείες έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στην ταχεία δοκιμή και ανάπτυξη αποτελεσματικής φαρμακευτικής θεραπείας αλλά και εμβολίων. Η αισιοδοξία είναι διάχυτη, το ίδιο όμως και η αβεβαιότητα. Όλοι αναγνωρίζουν ότι ο κορονοϊός SARS-COV 2 είναι ένας εν πολλοίς απρόβλεπτος αντίπαλος. Απρόβλεπτος, αλλά όχι ανίκητος.

Μέχρι όμως να ολοκληρωθούν οι κλινικές δοκιμές των νέων φαρμάκων, οι ειδικοί μελετούν την αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων. Αρκετά σκευάσματα που κυκλοφορούν ήδη στο εμπόριο δοκιμάζονται στη θεραπεία ασθενών, όπως και συνδυασμοί φαρμάκων. Αρκετοί συμπολίτες μας βέβαια δεν αρκέστηκαν στο άκουσμα των θετικών ειδήσεων, αλλά έσπευσαν στα φαρμακεία για να προμηθευτούν συγκεκριμένα σκευάσματα, δημιουργώντας ελλείψεις αλλά και βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους, καθώς τα σκευάσματα αυτά έχουν σοβαρότατες παρενέργειες. Ο Δημήτρης Κούβελας, καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας και διευθυντής του ομώνυμου εργαστηρίου του τμήματος ιατρικής ΑΠΘ, λέει στο inside story ότι η αναφορά των εμπορικών ονομασιών των προϊόντων που χρησιμοποιούνται στις θεραπείες ασθενών με Covid-19 ενδέχεται να μην προσφέρει κάτι στην κοινή γνώμη. «Αυτό που ίσως βοηθάει στο ηθικό είναι η αναφορά στο ότι υπάρχουν κάποια φάρμακα που φαίνεται ότι αποδίδουν και δεν είμαστε τελείως αβοήθητοι».

[© F. Hoffmann/La Roche Ltd]

Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αποτελεσματικά φάρμακα για τη νόσο Covid-19;

Όπως εξηγεί στο inside story ο Θεόδωρος Σκλαβιάδης, διευθυντής του εργαστηρίου Φαρμακολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, τα αντιιικά φάρμακα που είναι διαθέσιμα για φαρμακολογικές παρεμβάσεις είναι περιορισμένα γιατί είναι δυσχερής η πρόσβασή τους στα ιοσωμάτια που βρίσκονται στα κύτταρα του ξενιστή. Γι’ αυτό και η πλέον αποτελεσματική αντιμετώπιση των ιών πριν την είσοδο στον οργανισμό είναι ο εμβολιασμός, καθώς τα κύτταρα του αμυντικού μας συστήματος παράγουν αντισώματα που μπορούν να απενεργοποιήσουν τα ιοσωμάτια.

Τι θέλουμε να πετύχουμε με τις θεραπευτικές προσεγγίσεις

«Ο ιός δεν είναι έμβιο ον» λέει στο inside story ο καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας Δημήτρης Κούβελας. «Δηλαδή είναι ένα σύστημα χημικών μορίων, ενός πυρηνικού οξέος (γενετικό υλικό) και ένα κάλυμμα πρωτεϊνών: το βίριο. Το βίριο έχει την ικανότητα να προσκολλάται σε κάποια από τα κύτταρα του οργανισμού μας (αναπνευστικού, ανοσιακού, γαστρεντερικού κλπ) και να ρίχνει μέσα στο κύτταρο το γενετικό υλικό του. Στη συνέχεια, το γενετικό αυτό υλικό χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς του κυττάρου για να πολλαπλασιαστεί και όταν φτάσει ο αριθμός των ιών σε ένα κρίσιμο σημείο, το κύτταρο ρήγνυται και οι απελευθερωμένοι ιοί προσβάλλουν τα γειτονικά κύτταρα και πάει λέγοντας. Οι θεραπείες λοιπόν είτε αποσκοπούν στην παρεμπόδιση προσκόλλησης, είτε στην αναστολή του ενδοκυττάριου πολλαπλασιασμού, είτε στην παρεμπόδιση του καταρράκτη κυτοκινών που είναι και η απειλητική κατάσταση για τη ζωή. Σήμερα δοκιμάζονται διάφορα αντιιικά φάρμακα των δύο πρώτων κατηγοριών, με φτωχά σχετικά αποτελέσματα».

Ο κ. Σκλαβιάδης επισημαίνει ότι οι προσπάθειες ανάπτυξης νέων αντιιικών φαρμάκων δεν αναμένεται να καταλήξουν σύντομα σε αξιόπιστα αποτελέσματα. Όπως μας λέει ο καθηγητής Φαρμακολογίας, τα νέα εξειδικευμένα αντιιικά φάρμακα πιθανότατα θα είναι διαθέσιμα μετά το πέρας της τρέχουσας επιδημίας και θα είναι χρήσιμα σε μελλοντικές εξάρσεις. «Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούνται γνωστά αντιιικά και ανοσοτροποποιητικά φάρμακα που έχουν περάσει όλες σχεδόν τις κλινικές δοκιμασίες για άλλες παθήσεις και πλέον δοκιμάζονται για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης επιδημίας».

Αυτό που επίσης οφείλει να γνωρίζει το ευρύ κοινό, που δικαίως αναρωτιέται για τη διαθεσιμότητα και την αποτελεσματικότητα νέων φαρμάκων, είναι ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή με τη διάδοση συγκεκριμένων πληροφοριών. «Επειδή πολλά λέγονται και ακούγονται για πιθανές θεραπείες, θα πρέπει τόσο η επιστημονική κοινότητα όσο και οι αναγνώστες να ελέγχουν την εγκυρότητα των πηγών προέλευσης των πληροφοριών» σημειώνει ο κ. Σκλαβιάδης. Συστήνει να εμπιστευόμαστε πηγές που βασίζονται σε τεκμηριωμένες μελέτες και δημοσιεύονται σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.

Tο «πείραμα» του Ντιντιέ Ραούλ με τη χλωροκίνη

Ιδιαίτερη δημοσιότητα έλαβε στις αρχές Μαρτίου η ανακοίνωση του διάσημου Γάλλου λοιμωξιολόγου Ντιντιέ Ραούλ για την αποτελεσματικότητα της χλωροκίνης στην αντιμετώπιση ασθενών με Covid-19. Παρότι το δείγμα των ασθενών που έλαβαν τη συγκεκριμένη θεραπεία ήταν περιορισμένο, τα ευρήματα της επιστημονικής ομάδας ήταν αρκετά ελπιδοφόρα. Οι αναφορές των θεραπόντων κάνουν λόγο για σημαντική πτώση του πυρετού των ασθενών, βελτίωση των βλαβών που απεικονίζονται στην αξονική τομογραφία, αλλά και υψηλότερα ποσοστά αρνητικοποίησης του ιικού φορτίου.

O διάσημος Γάλλος λοιμωξιολόγος Ντιντιέ Ραούλ.

Η ανακοίνωση όμως δημιούργησε σειρά προβλημάτων, αφού σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, πολλοί έσπευσαν να προμηθευτούν το εμπορικό σκεύασμα. Η έκρυθμη κατάσταση οδήγησε τον ΕΟΦ στην απόφαση της χορήγησης της συγκεκριμένης ουσίας μόνο με συνταγή γιατρού. Ο πρόεδρος του ΕΟΦ Δημήτρης Φιλίππου δήλωσε ότι η χώρα μας έχει ήδη παραγγείλει πέντε τόνους της δραστικής ουσίας, προκειμένου να παραχθεί το φάρμακο σε εγχώρια φαρμακοβιομηχανία. Σύμφωνα με πληροφορίες, την παραγωγή θα αναλάβει η Uni-Ρharma, διασφαλίζοντας επαρκείς ποσότητες του φαρμάκου Unikinon για τις εγχώριες ανάγκες (περίπου 24 εκατ. δόσεις).

Επιστημονικές αντιδράσεις για τη χρήση της εν λόγω ουσίας εκφράστηκαν παγκοσμίως και ειδικά στη Γαλλία, με αποτέλεσμα τη ρήξη των σχέσεων του Ραούλ με τον Μακρόν και την αποχώρηση του καθηγητή από την επιστημονική ομάδα που συμβουλεύει τον Γάλλο πρόεδρο για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Οι αντιρρήσεις για την αξιοπιστία τόσο της νέας έρευνας του Ραούλ, όσο και του ίδιου του επιστήμονα (ο οποίος λόγω αμφιλεγόμενων τακτικών έχει «αποκλειστεί» από έγκριτα επιστημονικά περιοδικά), συνεχίζουν πάντως να εκφράζονται δημοσίως.

Ένα ενδιαφέρον άρθρο του εξειδικευμένου ιολόγου Αντρέ Καλίλ με αντικείμενο τις κλινικές δοκιμές φαρμάκων κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας.

«Η υδροξυχλωροκίνη, η οποία είναι ένα κλασικό ανθελονοσιακό φάρμακο, φαίνεται να βοηθάει, χωρίς όμως να αντιλαμβανόμαστε τον ακριβή μηχανισμό και χωρίς να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τους επιλέξιμους ασθενείς κ.λπ.» μας λέει ο καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας Δημήτρης Κούβελας. «Δοκιμάζεται σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα που ενέχονται στην πρωτεϊνοσύνθεση ή τη λειτουργία της κυτταρικής μεμβράνης». Όπως όμως διευκρινίζει, οι θεραπευτικές αυτές προσπάθειες πρέπει να τεκμηριωθούν. «Επίσης σημαντική βοήθεια παρέχουν φάρμακα που δεσμεύουν παράγοντες φλεγμονής, όπως το αντίσωμα τοσιλιζουμάμπη, που δίνει σημαντικό ποσοστό επιβίωσης στους βαριά νοσούντες».

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Κούβελας συστήνει ότι η χρήση τους είναι ασφαλής μόνο εφόσον γίνεται από ειδικούς και γιατρούς εξοικειωμένους με την κατάσταση του εκάστοτε ασθενούς.

[© Vincent Moncorgé/Sanofi Pasteur]

Το αντιιικό που χρησιμοποιείται ήδη στην Ελλάδα

Από την όψιμη κλινική πρακτική προκύπτει ότι εκτός από το ανθελονοσιακό φάρμακο χλωροκίνη, ικανοποιητικά αποτελέσματα εναντίον του κορονοϊού έχει και το αντιιικό remdesivir (ανάλογο του νουκλεοτιδίου αδενοσίνη). Όπως μας εξηγεί ο κ. Σκλαβιάδης, το πρώτο δημιουργεί ατελές γενετικό υλικό του ιού και το δεύτερο δημιουργεί ένα σύμπλοκο με τη φυσιολογική αίμη, που είναι πολύ τοξικό για τα σωματίδια του νέου κορονοϊού. Ο κ. Σκλαβιάδης επισημαίνει πάντως ότι μπορεί και πρέπει να γίνει κλινική χρήση μόνο σε επιβεβαιωμένα βαριά περιστατικά και σε καμία περίπτωση για προληπτικούς λόγους. Ο λόγος είναι ότι αμφότερα τα φάρμακα εμφανίζουν μεγάλο αριθμό παρενεργειών.

Το αντιιικό remdesivir, που χρησιμοποιείται διεθνώς για τη θεραπεία ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση, αξιοποιείται πλέον και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον λοιμωξιολόγο κ. Σύψα, χρησιμοποιήθηκε σε ασθενείς τόσο στην Πάτρα όσο και στην Αθήνα. Η φαρμακοβιομηχανία Gilead πάντως ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση λόγω της πανδημίας και στο εξής θα ικανοποιεί αιτήματα «παρηγορητικής χρήσης» του remdesivir μόνο για ανήλικους και εγκύους με σοβαρά συμπτώματα. Από τη Gilead μας ενημέρωσαν πάντως ότι η χρήση του είναι πειραματική, καθώς βρίσκεται ακόμη σε στάδιο κλινικών δοκιμών, ενώ προειδοποιούν επίσης για σοβαρές παρενέργειες όπως οι ηπατικές βλάβες. Συνολικά, εξελίσσονται έξι μελέτες σε περιοχές με υψηλό επιπολασμό της νόσου Covid-19 προκειμένου να αξιολογηθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της διάρκειας και της δοσολογίας της θεραπείας με remdesivir.

Υποσχόμενες πειραματικές θεραπείες

Αντίστοιχες ελπίδες εκφράστηκαν και για το favipiravir, ένα φάρμακο της ιαπωνικής Toyama Chemical, το οποίο αξιοποιείτο για τη θεραπεία νέων στελεχών της εποχικής γρίπης (με την εμπορική ονομασία Avigan), ενώ είχε δοκιμαστεί σε ασθενείς με Έμπολα και Ζίκα. Πριν λίγες ημέρες, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων της Κίνας έδωσε την έγκρισή του για εκτεταμένη χρήση μετά τα «εξαιρετικά αποτελέσματα» που διαπιστώθηκαν στην πρώτη εκτεταμένη δοκιμή σε 350 ασθενείς στη Γουχάν και τη Σεντζέν. Στην πλειονότητα των ασθενών, ο ιός έπαψε να ανιχνεύεται στον οργανισμό τους εντός τεσσάρων ημερών από την έναρξη της θεραπείας, ενώ και η κατάσταση των πνευμόνων τους είχε αποκατασταθεί αισθητά (κατά 91% σε σύγκριση με το 62% όσων δεν έλαβαν θεραπεία). Οι δοκιμές του αναμένεται να συνεχιστούν και εκτός Κίνας ώστε να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητά του. Σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, επαρκείς ποσότητες της φαβιπιραβίρης έχουν παραγγείλει και οι ελληνικές αρχές.

Μια άλλη υποσχόμενη θεραπεία με το φάρμακο για τον HIV, Kaletra, δεν απέδωσε τα προσδοκώμενα, αφού σύμφωνα με την πρώτη σχετική κλινική μελέτη δεν βοήθησε τους 199 ασθενείς με κορονοϊό που συμμετείχαν σε αυτή να αναρρώσουν.

Γιατροί από την Κίνα πάντως αναφέρουν ότι ο συνδυασμός λοπιναβίρης και ριτοναβίρης ενδέχεται να έχει αποτελέσματα όταν χορηγηθεί σε ασθενείς στην αρχική φάση της νόσου.

Διεθνείς πρωτοβουλίες για ταχύτερα βήματα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε τη μεγαλύτερη κλινική μελέτη των υπό δοκιμή θεραπειών επιλέγοντας τις τέσσερις πιο υποσχόμενες. Στο πλαίσιο του προγράμματος Solidarity θα δοκιμαστούν οι εξής ουσίες: remdesivir, υδροξυχλωροκίνη, lopinavor και ritonavir και ιντερφερόνη-βήτα.Παράλληλα, θα τρέξει η ευρωπαϊκή κλινική δοκιμή με αντίστοιχους στόχους υπό την αιγίδα του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας της Γαλλίας (INSERM) με στόχο τη συμμετοχή 3.200 ασθενών με COIVD-19 σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.

Οι επίσημες συστάσεις στους γιατρούς στην Ελλάδα

Ο συνδυασμός φαρμάκων φαίνεται ότι αποτελεί πλέον την επιλογή των Ελλήνων ιατρών. Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Σωτήρης Τσιόδρας ανέφερε ότι «δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε τη μονοθεραπεία» και ως εκ τούτου εφαρμόζονται ήδη συνδυαστικές θεραπείες – με δύο, τρία ή και τέσσερα φάρμακα αναλόγως της σοβαρότητας της κατάστασης του ασθενούς. Ανέφερε μάλιστα ότι αρκετοί ασθενείς στην Ελλάδα που έλαβαν διπλή ή τριπλή θεραπεία έχουν ήδη διαφύγει τον κίνδυνο. «Ελπίζουμε ότι θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα από εκείνα που δημοσιεύονται με μονοθεραπεία σε άλλες χώρες», επισήμανε ο κ. Τσιόδρας.

[Randy Monceaux © Sanofi Pasteur]

Σε μεταγενέστερη τοποθέτηση ο κ. Τσιόδρας αναφέρθηκε σε μια «σημαντική ανακάλυψη» της ερευνητικής ομάδας του Κέντρου Αριστείας Σχεδιασμού και Ανακάλυψης Φαρμάκων του ΕΚΠΑ, την οποία μάλιστα χαρακτήρισε «παγκόσμια πρωτοτυπία». Στα εγχώρια νοσοκομεία πλέον εφαρμόζεται ενιαίο θεραπευτικό πρωτόκολλο, στο οποίο εντάσσεται το σύνολο των φαρμάκων με διαπιστωμένη ή διαφαινόμενη αποτελεσματικότητα. Στο πρωτόκολλο αυτό εντάσσεται και η χρήση της κολχικίνης, ενός γνωστού φαρμάκου που προτάθηκε από ομάδα Ελλήνων επιστημόνων ως καρδιοπροστατευτικό, η αποτελεσματικότητα του οποίου αναμένεται να διερευνηθεί περαιτέρω στο πλαίσιο της κλινικής δοκιμής GRECCO-19 (The Greek study in the Effects of Colchicine in Covid-19 complications prevention). Για πρώτη φορά μάλιστα ο κ. Τσιόδρας δήλωσε ότι η μέριμνα μπορεί να επεκταθεί, κατόπιν ιατρικής οδηγίας και συνταγογράφησης, και σε ασθενείς που βρίσκονται κατ’ οίκον και δεν έχουν κατ’ ανάγκη υποβληθεί σε διαγνωστική εξέταση.

Εξάλλου, ο Σωτήρης Τσιόδρας δήλωσε ότι τα μέλη του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού που αντιμετωπίζει ασθενείς με Covid-19 ενδέχεται να λάβουν, εφόσον το επιθυμούν, ειδική προεκθεσιακή προφύλαξη για τους επόμενους δύο με τρεις μήνες, βάσει πρωτοκόλλου που θα ανακοινωθεί. 

Όπως μας ενημερώνει επίσημα ο ΕΟΔΥ, η έλλειψη επαρκών κλινικών δεδομένων δεν επιτρέπει τη σαφή σύσταση για προτίμηση συγκεκριμένων φαρμάκων έναντι άλλων. Στις επίσημες οδηγίες προς τους γιατρούς των εγχώριων νοσοκομείων προτείνονται συγκεκριμένα φάρμακα, αναλόγως της διαθεσιμότητάς τους: φωσφορική χλωροκίνη (Aralen), θειική υδροξυχλωροκίνη (Plaquenil), συνδυασμός λοπιναβίρης/ριτοναβίρης (Kaletra), συνδυασμός νταρουναβίρης\κομπισιστάτης (Rezolsta), για τον οποίο επισημαίνεται ότι δεν διαθέτουμε αρκετά κλινικά στοιχεία, αλλά υπάρχουν in vitro δεδομένα για τη δραστικότητα κατά του ιού. Στις οδηγίες του ΕΟΔΥ αναφέρεται επίσης και η πιθανή χρήση α-ιντερφερόνης μέσω εισπνοής.

Υποσχόμενες θεραπείες με ελληνική σφραγίδα

Η εταιρεία βιοτεχνολογίας Regeneron συνεργάζεται με τη Sanofi για την κλινική δοκιμή του Kevzara (σαριλουμάμπη) σε ασθενείς που νοσηλεύονται με σοβαρή λοίμωξη Covid-19. Το εν λόγω φάρμακο χρησιμοποιείται για ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Όπως δήλωσε ο Αντιπρόεδρος Έρευνας της Regeneron Χρήστος Κυρατσούς, οι πρώτες ενδείξεις από τις δοκιμές σε ασθενείς στην Κίνα είναι θετικές, αλλά πρέπει να ολοκληρωθούν οι δοκιμές προτού επεκταθεί η χρήση του. Στην κινεζική μελέτη 21 ασθενών με Covid-19 διαπιστώθηκε ότι στο σύνολό τους μειώθηκε αισθητά ο πυρετός ενώ στους 15 εξ αυτών περιορίστηκε η ανάγκη για συμπληρωματικό οξυγόνο εντός λίγων ημερών.

Ο Τζορτζ Γιανκόπουλος, συνιδρυτής και Διευθύνων Επιστημονικός Σύμβουλος της Regeneron.

Στην κλινική δοκιμή που θα γίνει σε ιατρικά κέντρα στη Νέα Υόρκη αναμένεται να μελετηθούν περίπου 400 ασθενείς με σοβαρή λοίμωξη Covid-19 με στόχο να μελετηθεί αφενός η επίδραση του Kevzara στον πυρετό και τα επίπεδα οξυγόνου των ασθενών και αφετέρου στην πρόληψη των πρόωρων θανάτων. Ο Τζορτζ Γιανκόπουλος, συνιδρυτής και Διευθύνων Επιστημονικός Σύμβουλος της Regeneron, εξηγεί ότι η σαριλουμάμπη είναι ένα ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που αναστέλλει τη δράση της ιντερλευκίνης-6 (IL-6), η οποία φαίνεται ότι σχετίζεται με την υπερδραστήρια φλεγμονώδη αντίδραση που παρατηρείται στους πνεύμονες ασθενών που πάσχουν από Covid-19.

Παράλληλα όμως με την κλινική δοκιμή του Kevzara, η Regeneron δοκιμάζει ήδη ένα «κοκτέιλ» πολλαπλών αντισωμάτων που θα στοχεύσουν τόσο στην προφύλαξη πριν από την έκθεση στον ιό SARS-CoV-2, όσο και στη θεραπεία της νόσου Covid-19. Σύμφωνα με τον κ. Γιανκόπουλο, ευελπιστούν ότι οι πρώτες δοκιμές σε ανθρώπους θα γίνουν το καλοκαίρι. Οι τεχνολογίες αιχμής που επιστρατεύει η αμερικανική εταιρεία, έχουν αξιοποιηθεί και σε θεραπευτικές προτάσεις όπως η REGN-EB3, που βελτίωσε εντυπωσιακά τις θεραπευτικές τακτικές αντιμετώπισης του Έμπολα. Εφόσον αποδειχθεί κλινικά η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου κοκτέιλ, η εταιρεία αισιοδοξεί ότι θα μπορεί να ξεκινήσει άμεσα την κλινική παραγωγή, με στόχο εκατοντάδες χιλιάδες προφυλακτικές δόσεις ανά μήνα μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.

Προσοχή!

Όπως και με όλα τα φάρμακα, οι ασθενείς οφείλουν να ακολουθούν τις συμβουλές του ιατρού τους και προφανώς να μην τα λαμβάνουν χωρίς συνταγή και ρητή ιατρική οδηγία. Ειδικά για το Kevzara, η εταιρεία παραγωγής του μας ενημερώνει ότι ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως βαρύτατες βακτηριακές λοιμώξεις, φυματίωση ή ακόμη και θάνατο, καθώς επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Με την εμπειρία αντιμετώπισης του Έμπολα

Η ελβετική Roche ανακοίνωσε επίσης ότι συνεργάζεται με την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ για μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή Φάσης ΙΙΙ, η οποία έχει στόχο την αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας του Actemra/RoActemra (tocilizumab) στην αντιμετώπιση σοβαρών πνευμονιών που προκαλεί η Covid-19. Το φάρμακο με τη δραστική ουσία τοσιλιζουμάμπη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ενήλικων ασθενών με μέτρια έως σοβαρή ρευματοειδή αρθρίτιδα. Στην Κίνα δοκιμάστηκε ήδη, ενώ στην προσεχή κλινική δοκιμή θα το λάβουν 330 ασθενείς παγκοσμίως. Και αυτή η ουσία δρα ως ανταγωνιστής των υποδοχέων ιντερλευκίνης-6 (IL-6), τα αυξημένα επίπεδα της οποίας σχετίζονται με αυξημένη θνητότητα ασθενών με πνευμονία.

[© F. Hoffmann/La Roche Ltd]

H φαρμακευτική βοήθεια από την Κούβα

Η κρατική φαρμακευτική βιομηχανία της Κούβας εγγυήθηκε πρόσφατα τη μαζική παραγωγή ενός φαρμάκου που βασίζεται στην ανασυνδυασμένη ανθρώπινη ιντερφερόνη άλφα 2b. Η συγκεκριμένη ουσία χρησιμοποιείται ήδη για την καταπολέμηση και άλλων λοιμώξεων, αλλά και της ηπατίτιδας.

Η ουσία δοκιμάστηκε ήδη στην Κίνα σε συνδυασμό με άλλες, με ικανοποιητικά αποτελέσματα και πλέον παράγεται στο εργοστάσιο της Changchun Heber Biological Technology στην Τζιλίν της Κίνας. Στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί ακόμη και ως προληπτική αγωγή για προσωπικό υγείας και άτομα υψηλού κινδύνου. Έως τώρα έχει αποδειχθεί αποτελεσματική ακόμη και στα πρώτα στάδια της μόλυνσης.

Η Κούβα έχει δεσμευτεί για την ευρεία διαθεσιμότητα ιντερφερόνης. Σύμφωνα με δηλώσεις του γενικού διευθυντή της CIGB Ευλόγκιο Βάσκεθ, η κρατική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να καλύψει τις τοπικές ανάγκες σε ορίζοντα εξαμήνου, αλλά και να εξαγάγει αρκετές ποσότητες για να ικανοποιήσει τη διεθνή ζήτηση – όπως αποκάλυψε, εκτός της Κίνας έχουν ήδη κατατεθεί επίσημα 15 αιτήσεις από άλλες χώρες.

Ελληνική startup επιστρατεύει την τεχνητή νοημοσύνη στη μάχη για τη θεραπεία

Η Causaly, μια ελληνική startup, αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για την ανάλυση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων από τη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία προκειμένου να χαρτογραφήσει τις υφιστάμενες επιλογές θεραπείας. Το dataset που προέκυψε από την ανάλυση διατέθηκε ήδη στο Bill and Melinda Gates’ Global Health Drug Discovery Institute (GHDDI), ενώ μπορεί να διατεθεί σε ενδιαφερόμενα ιδρύματα και οργανισμούς (δωρεάν ανοικτή πρόσβαση για οποιαδήποτε μη εμπορική έρευνα). Συνολικά, εντόπισαν 90.000 συνδέσεις μεταξύ εγκεκριμένων φαρμάκων, πιθανών στόχων φαρμάκων και του νέου κορονοϊού. Όπως επισημαίνει ο Γιάννης Κιαχόπουλος, συνιδρυτής και CEO της Causaly, εντοπίστηκαν 131 ουσίες που δικαιολογούν περαιτέρω έρευνα.

Μπορεί να βοηθήσει το αίμα όσων έχουν αναρρώσει;

Μια υποσχόμενη θεραπεία, ειδικά για όσους νοσούν βαριά, βασίζεται στη χρήση ορού αίματος από ασθενείς που έχουν αναρρώσει, προκειμένου να λάβουν τα απαιτούμενα αντισώματα. Στην Κίνα ήδη από τις αρχές Φεβρουαρίου οι αρχές ζητούσαν από τους ιαθέντες να δώσουν πλάσμα προκειμένου να βοηθηθούν άλλους νοσούντες, ενώ και σε παλαιότερες επιδημίες (SARS, MERS) η τακτική είχε εφαρμοστεί με σχετική επιτυχία.

Στην Ελλάδα, η περίπλοκη διαδικασία της πλασμαφαίρεσης από όσους έχουν ανοσοποιηθεί από τον ιό θα καθοριστεί από ειδική ομάδα αιματολόγων στο Νοσοκομείο Αττικόν υπό την καθηγήτρια Βασιλική Παππά και τον Σωτήρη Παπαγεωργίου. Όπως πάντως διευκρίνισε ο κ. Τσιόδρας, η συγκεκριμένη επιλογή θα γίνεται μόνο για όσους διαπιστώνεται ότι τα φάρμακα δεν λειτουργούν.

Ο καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας Δημήτρης Κούβελας επισημαίνει ότι όπως και με άλλους ορούς (αντιτετανικός, αντιλυσικός κ.λπ.), μπορεί να αποδώσει, αλλά χρειάζεται να καθαριστεί ουσιαστικά από τα αντιγόνα του δότη. «Τα αντιγόνα αυτά μπορεί να πυροδοτήσουν μια αντίδραση βαρύτερη από αυτήν που κάνει ο ίδιος ο ιός» σημειώνει ο κ. Κούβελας.

Δικαιούμαστε λοιπόν να αισιοδοξούμε; Αναμφίβολα. O κορυφαίος επιδημιολόγος Λάρι Μπρίλιαντ θεωρεί ότι η πανδημία θα ελεγχθεί – και με τη βοήθεια των αντιιικών φαρμάκων. «Έχω την ελπίδα ότι σύντομα θα έχουμε στη διάθεσή μας ένα αντιιικό για το Covid-19. Όχι μόνο για θεραπευτική χρήση, αλλά και για προφυλακτική». Ο Μπρίλιαντ επισημαίνει βέβαια ότι θα απαιτηθεί χρόνος για να διαπιστώσουμε με βεβαιότητα ποια φάρμακα είναι αποτελεσματικά και ποια όχι, και γι’ αυτό συστήνει υπομονή. Υπομονή λοιπόν.

Γιάννης Γορανίτης

Γράφει για τεχνολογία, επιστήμη και ψηφιακή κουλτούρα σε περιοδικά, εφημερίδες και websites. Σπούδασε στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ και πρόσφατα ξεκίνησε ένα εντελώς άσχετο μεταπτυχιακό. Η συλλογή διηγημάτων «24» (Εκδόσεις Πατάκη) είναι το πρώτο του βιβλίο.

πηγή

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *