Φασισμός δεν είναι μόνο η ανοικτή δικτατορία του μεγάλου κεφαλαίου, που με τη δυνατότητα υπερεκμετάλλευσης των εργατών δίνει τη δυνατότητα των παροχών ˗και έτσι στήριξής της- και στα μικροαστικά στρώματα χωριού και πόλης…
Φασισμός είναι και η καθημερινή πρακτική της αυταρχικής συμπεριφοράς του Εγώ ως προς τον Άλλο, αυταρχικής συμπεριφοράς που βασίζεται στην υπερεκμετάλλευση της αδυναμίας του πλησίον του Άλλου – του γονιού προς το παιδί αλλά και του παιδιού προς το γονιό, του άνδρα προς τη γυναίκα αλλά και της γυναίκας προς τον άνδρα, του καθημερινού δίπλα μας πιο καπάτσου, πιο ξυπνού, πιὸ αδίστακτου, που εκμεταλλεύεται την αγαθότητα ή τη λογική του Άλλου.
Φασισμός είναι η μονοδιάστατη και εμπαθής χρήση του Λόγου του Άλλου, είναι να είσαι αδίστακτος τη στιγμή που είσαι ο δυνατός, να συντρίβεις δίχως αγάπη τον Άλλο όταν δεν μπορεί να αμυνθεί ή δεν θέλει…
Και φασισμός είναι η εκμετάλλευση της πιο ανθρώπινης αδυναμίας – η εκμετάλλευση του απελπισμένα, παραδομένα, ερωτευμένου Άλλου…
[…] Ο φασισμός εκφράζεται ως καθημερινή συμπεριφορά που ακινητοποιεί τις αντιστάσεις του Άλλου, όχι για να τον κερδίσει αλλά για να τον συντρίψει, όχι για να προκαλέσει τη συναινετική του συνάντηση αλλά για να προκαλέσει τον αφανισμό του, καθώς βλέπει τον Άλλο ως το διαρκή του εχθρό.
[…] Στον τρομοκρατικό Λόγο -κυρίαρχο Λόγο του σήμερα- ο καθένας εμμένει στο 100% κάποιου δικαίου του, δίχως να συνειδητοποιεί πως η αλήθεια είναι πάντοτε μια σχετικότητα ιστορική και διαλεκτική. Ημιμορφωμένοι, άλλωστε, δίχως αισθαντικότητα και ενόραση, ανέρωτοι και ανέραστοι ˗ προϊόντα μιας παιδείας ανάπηρης που τους παρέχει δύσκολα το σύστημα, προϊόντα ακόμα μιας μικροαστικής, μετά την εφηβεία συμβιβασμένης ζωής, πολλοί διανοούμενοι του νεοελληνικού μας σήμερα, ελάσσονες υποτελείς στην άρχουσά μας τάξη και στα οράματα που τους ταΐζει, μπερδεύουν την πραγματικότητα με την οργανική αναπηρία τους ˗τα μαθηματικά με την ιστορία ή τη φιλοσοφία, το θετικισμό με τη δημιουργία, την «επαρχία» τους με τον σύνολο κόσμο˗ ανίκανοι να δουν τη ζωή ως διαλεκτική ενότητα του Εγώ με τον Άλλο, ανίκανοι να επεκτείνουν το αντικείμενο της μελέτης τους έξω από τον εαυτό τους, ανίκανοι να μεταχειριστούν τη φαντασία τους για να κατανοήσουν το Άλλο και τον Άλλον. […]
του Κωστή Μοσκώφ, Λαϊκισμός ή πρωτοπορία; Δοκίμια III, Αθήνα 1985.